De stad Hasselt en de gemeente Kortessem hebben op 21 november 2023 definitief goedkeuring gegeven aan een vrijwillige samenvoeging op gemeentelijk vlak per 1 januari 2025. De steden Borgloon en Tongeren hebben gelijkaardig besloten op 17 oktober 2023. De intentiebeslissingen daartoe dateren reeds van 30 augustus 2021 (Tongeren), 2 september 2021 (Borgloon), 25 april 2023 (Hasselt) en 28 april 2023 (Kortessem).
Deze voorgenomen gemeentefusies, beslist door de Vlaamse overheid, hebben noodgedwongen ook gevolgen voor de politiezones waarvan de betrokken gemeenten deel uitmaken. Zo zal op 1 januari 2025 moeten worden vastgesteld dat het grondgebied van de politiezones Kanton Borgloon, Limburg Regio Hoofdstad (LRH) en Tongeren-Herstappe veranderd is in de zin dat de gemeente Kortessem en de stad Borgloon door hun gemeentelijke fusie met respectievelijk de stad Hasselt en de stad Tongeren niet langer deel uitmaken van de politiezone Kanton Borgloon.
Het restant van deze politiezone, zijnde de gemeenten Alken, Heers en Wellen, kan op zich onmogelijk een politiezone blijven uitmaken gelet op de vereiste van het verzekeren van een basispolitiezorg, zodat het past deze situatie per 1 januari 2025 proactief te regelen en de continuïteit van de politiewerking voorop te stellen.
In 2016 werd in de Wet op de geïntegreerde politiedienst (WGP) de mogelijkheid ingevoerd om vrijwillig de grenzen (en aldus de samenstelling) van bestaande politiezones te wijzigen. Hiertoe dient aan een aantal voorwaarden te zijn voldaan:
De wetgever heeft aldus toegelaten dat een gemeente vrijwillig een politiezone kan verlaten en aansluiten bij een andere zone, weliswaar met akkoord van alle betrokken gemeenten. Het voordeel van deze vrijwillige procedure is dat men de regie in eigen handen houdt.
In die optiek heeft de gemeente Alken op 25 mei 2023 en op 30 augustus 2023 de wens geuit om de politiezone Kanton Borgloon te verlaten en per 1 januari 2025 aan te sluiten bij de politiezone LRH. De gemeente Kortessem deed hetzelfde bij gemeenteraadsbeslissing van 26 mei 2023.
De stad Borgloon heeft op haar beurt op 26 oktober 2023 formeel beslist om per 1 januari 2025 aan te sluiten bij de politiezone Tongeren-Herstappe. Ook de gemeenten Heers en Wellen hebben in de toekomst voor deze zone gekozen, meer bepaald bij gemeenteraadsbesluit van 30 oktober 2023 respectievelijk 27 oktober 2023.
In deze voornoemde besluiten werd aldus door de vijf gemeenten gekozen om de politiezone Kanton Borgloon per 1 januari 2025 vrijwillig te ontbinden en aan te sluiten bij andere zones. Dit houdt meteen in dat men de huidige legislatuur in de drie bij de wijziging betrokken politiezones kan uitdoen.
In elk van deze betreffende gemeenteraadsbesluiten werd bovendien de operationele en organisatorische meerwaarde van de keuze voor aansluiting bij een bepaalde politiezone gemotiveerd, een eerste stap in de procedure van vrijwillige defusie zoals bepaald door art. 91/11 WGP.
De tweede stap behelst het akkoord van alle bij de voorliggende wijziging betrokken gemeenten.
In casu gaat het om de gemeenten Alken en Kortessem (de zgn. vertrekkende) en alle gemeenten die de deel uitmaken van de huidige politiezone LRH (de zgn. ontvangende), die samen per 1 januari 2025 een nieuwe politiezone zullen vormen.
Dit akkoord wordt vandaag aan de gemeenteraad voorgelegd.
Het dient aanbeveling om nog voor 31 december 2023 hierover te beslissen, gelet op de omzendbrief d.d. 9 juni 2023 van de Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen, die stelt dat in een verkiezingsjaar geen beslissingen mogen worden genomen die het beleid van de nieuwe raden of de toekomstige ontwikkeling van de financiën nodeloos zouden verstoren. Later beslissen zou eventuele discussies over de draagwijdte van deze omzendbrief met zich kunnen meebrengen. Bovendien dient rekening gehouden te worden met het gegeven dat 2024 ook een verkiezingsjaar is voor de federale regering is met mogelijke bevoegdheidsgevolgen op dat niveau.
De wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motiveringsplicht van bestuurshandelingen, en latere wijzigingen.
De wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus, artikelen 91/11 e.v. evenals 257quinquies/11 e.v.
Het Koninklijk Besluit van 27 december 2000 houdende de indeling van het grondgebied van de provincie Limburg in politiezones.
De Raad keurt de 'defusie politiezone kanton Borgloon - aansluiten gemeenten Kortessem en Alken politiezone LRH - gezamenlijke gemotiveerde aanvraag' goed.